W końcu przyleciał do Chin z dwudniową wizytą sekretarz stanu USA Antony Bliken. Wizyta była spodziewana w lutym, ale została odłożona ze względu na przelot nad amerykańskim terytorium niekontrolowanego chińskiego balonu meteorologicznego. Blinken jest najwyższym rangą przedstawiciel amerykańskiej administracji, który odwiedził Chiny od czasu objęcia urzędu przez prezydenta Joe Bidena.
Wczoraj, w pierwszym dniu wizyty, Antony Blinken przyjęty został przez Radcę Stanu, Ministra Spraw Zagranicznych秦刚 Qing Gang. Rozmowy trwały siedem i pół godzin oraz określone je jako “szczere, rzeczowe i konstruktywne”.
Oficjalny komunikat Chińskiego MSZ stwierdza, że Minister Qin Gang na wstępie oswiadczył, iż obecnie stosunki chińsko-amerykańskie są w najniższym punkcie od czasu ustanowienia stosunków dyplomatycznych, co nie jest zgodne z podstawowymi interesami obu narodów i wspólnymi oczekiwaniami społeczności międzynarodowej. Podkreślił, że polityka Chin wobec Stanów Zjednoczonych zawsze zachowywała ciągłość i stabilność, przestrzegając zasad wzajemnego szacunku, pokojowego współistnienia i współpracy win-win zaproponowanych przez prezydenta 习近平Xi Jin Pinga. Chiny są zaangażowane w budowanie stabilnych, przewidywalnych i konstruktywnych relacji chińsko-amerykańskich. Mają nadzieję, że strona amerykańska utrzyma obiektywne i racjonalne zrozumienie Chin, spotka się z Chinami w połowie drogi, zabezpieczy polityczne ich podstawy oraz spokojnie, profesjonalnie i racjonalnie będzie zajmować się ewentualnymi, nieoczekiwanymi incydentami. Obie strony powinny w pełni wdrożyć konsensus osiągnięty na spotkaniu G-20 na Bali w Indonezji, między Prezydentem Xi Jin Pingiem a prezydentem Bidenem oraz rozwijać stosunki chińsko-amerykańskie tak, aby powstrzymać ich spadek, ustabilizować je i powrócić do normalności.
Qin Gang wyjaśnił jednoznaczne, zdecydowane stanowisko Chin oraz przedstawił jasne wymagania dotyczące podstawowych interesów Chin jak i głównych obaw, w tym kwestii 台湾 TaiWanu. Stanowczo wskazał, że ta jest rdzeniem podstawowych interesów Chin, najważniejszą w stosunkach chińsko-amerykańskich, ale i niosącą największe ryzyka. Chiny po raz kolejny wezwały stronę amerykańską do przestrzegania zasady jednych Chin i podpisanych trzech wspólnych komunikatów w tej sprawie oraz do faktycznego wprowadzenia w życie swojego zobowiązania do niepopierania “niepodległości TaiWanu”.
Według oficjalnego komunikatu MSZ, obie strony przeprowadziły długie, dogłębne rozmowy na temat ogólnych stosunków między Chinami a Stanami Zjednoczonymi oraz powiązanych z nimi istotnych kwestii. Zgodziły się dalej współpracować w celu wdrożenia ważnego konsensusu osiągniętego podczas spotkania głów państw na Bali, skutecznego zarządzania różnicami oraz promowania dialogu, wymiany i współpracy. Utrzymywane będą również kontakty na wysokim szczeblu. Sekretarz stanu Blinken zaprosił radcę stanu i ministra spraw zagranicznych Qin Ganga do odwiedzenia Stanów Zjednoczonych, a Minister Qin wyraził chęć odwiedzenia Stanów Zjednoczonych w dogodnym dla obu stron terminie. Poza tym zgodzono się kontynuować konsultacje w sprawie zasad prowadzenia stosunków w ramach Wspólnej Amerykańsko – Chińskiej Grupy Roboczej, aby rozwiązywać konkretne sprawy wynikające z wzajemnych relacji obu mocarstw. Strony zgodziły się również rozszerza
wymianę edukacyjna, zbadać możliwość zwiększenia liczby lotów pasażerskich między Chinami a Stanami Zjednoczonymi oraz zapewniać wsparcie i ułatwienia dla zwiększenia liczby studentów, naukowców i biznesmenów do odwiedzania obu państw.
Na zakończenie stwierdzono, że delegacje wymieniły również poglądy na temat głównych międzynarodowych i regionalnych kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.
Departament Stanu USA poinformował także, iż Antony Blinken podkreślał znaczenie dyplomacji i utrzymywania otwartych kanałów komunikacji w pełnym zakresie spraw, aby zmniejszyć ryzyko błędnego postrzegania i kalkulacji. Misja z jaką udał się do Chin jest próbą nawiązania odpowiedzialnego dialogu i poprawy wzajemnych kontaktów dyplomatycznych. Rozmowy Blinkena w Chinach mają zapobiec przerodzeniu się różnic w stosunkach obu państw w otwarty konflikt. Sekretarz oprócz tego, że poruszył w nich szereg niepokojących USA spraw, to również mówił o możliwości współpracy z Państwem Środka w kwestiach, w których interesy są zbieżne (np. ochrona klimatu, globalne ocieplenie i sytuacja ekonomiczna, walka z terroryzmem). Zaznaczył, że Stany Zjednoczone nie chcą odłączenia więzi z Chinami. Miał również podkreślać w rozmowach, że USA zawsze będą bronić interesów i wartości narodu amerykańskiego oraz współpracować ze swoimi sojusznikami i partnerami, aby rozwijać wizję świata, który jest wolny, otwarty oraz stoi na straży międzynarodowego porządku opartego na zasadach prawa.
Podsumowując ten pierwszy dzień rozmów sekretarza Blinkena widzimy, że przedstawiciele dwóch największych gospodarek świata nie zdołali przezwyciężyć najpoważniejszych nieporozumień oraz najwrażliwszych kwestii dla obu stron. Postęp jest nieznaczny a szansę na przełom blisko zerowe.
Lista spornych spraw między mocarstwami jest długa (m.in. TaiWan, morze południowochińskie, restrykcje eksportowe i sankcje na chińskie firmy, konflikt na Ukrainie). Amerykańscy urzędnicy z Departamentu Stanu ujawniają, że żadna ze stron nie wykazała skłonności do ustąpienia ze swojego stanowiska w omawianych istotnych kwestiach. Wizyta sekretarza Blinkena jest pilnie obserwowana na całym świecie, bowiem jakakolwiek eskalacja napięć między oboma supermocarstwami miałaby globalne negatywne reperkusje, zwłaszcza gospodarcze.
Dziś w poniedziałek 19 czerwca, sekretarz Blinken ma spotkać się z Panem Wang Yi王毅, członkiem 中共中央政治局委员Biura Politycznego Komitetu Centralnego KPCh, 中央外事工作委员会办公室主任Dyrektorem Wydziału Spraw Zagranicznych Komitetu Centralnego KPCh, byłym wieloletnim ministrem spraw zagranicznych i w zasadzie nadal nadzorującym te sprawy. Natomiast wszyscy zastanawiają się czy dojdzie do spotkania z Prezydentem Chin Xi Jin Pingiem, które nie jest jeszcze potwierdzone. Stawiam, że tak, szczególnie iż po tych wczorajszych całodniowych rozmowach między ministrem Qin i sekretarzem stanu miała miejsce oficjalna kolacja, która wg. dziennikarzy trwała do 23:00. Tam chyba więcej uzgodniono niż przy stole negocjacyjnym. Zawsze lepszy jest dialog od jego braku – w każdych stosunkach, relacjach i sytuacjach.
梁安基Andrzej Zawadzki-Liang
上海ShangHai, 中国Chiny
Od lewej: Antony Blinken, sekretarz stanu USA. Po prawej Qin Gang Minister Spraw Zagranicznych Chin
https://www.fmprc.gov.cn